11 Şubat 2016. Çırağan Sarayı. Tüsiad Genel Kurul toplantısındayız. Konuşmaları dinliyoruz. Ama herkes pür dikkat: acaba söylenenler Ankara’da nasıl yankılanacak diye düşünüyor. Çünkü son birkaç yıldır artık rutin oldu. Tüsiad’ın söyledikleri , analizleri iktidar katında tepkiyle karşılanıyor.
BİR KARŞILAŞTIRMA: TÜSİAD-İKTİDAR İLİŞKİLERİ HEP GERGİN DEĞİLDİ.
Çok eskiye değil, altı yıl geriye gidelim. Çırağan Saray’ında aynı salonda gene Tüsiad’ın bir toplantısındayım. 2010 yılı başı. Ümit Boyner yeni Başkan olmuş. Güler yüzlü, sempatik. Şeref misafiri Başbakan Recep Tayyip Erdoğan. Olayın şahidiyim. Gayet sıcak bir karşılama, gayet sıcak bir ortam. Başbakan’ın yanında Ekonomi Bakanı Ali Babacan. Türkiye meseleleri konuşuluyor.
Sonra hızla bozulan ilişkiler. 2010 yazında meşhur “taraf olmayan , bitaraf olan bertaraf olur” sözleri. Savaş başlıyor. Savaşı kim başlattı? Kim sorumlu?
Gerginliğin zirvesine “gezi olaylarında” ulaşılıyor. Geziye katılan bir eski Tüsiad Başkanı. Geziye destek çıkan zirvedeki Tüsiad’çılar. 2010 yılı başlarındaki şahit olduğum ılıman ilişkilerin zerresi kalmıyor.
Muharrem Yılmaz: 2013-2014. 04.06.2014 tarihinde görevinden istifa ediyor. Bu TÜSİAD tarihinde ilk istifa.
Haluk Dinçer : 10 Haziran 2014- 22 Ocak 2015 iktidarla ilişkiler bazen buz gibi. Ve Cansen Başaran Symes 22 Ocak 2015-Yeni Başkan seçiliyor. 11 şubat 2016 Çırağan Saray’ında konuşuyor. Yukardaki yakın geçmiş nedeniyle söylediği her söz, her kelime çok dikkatle dinleniyor.
TÜSİAD’IN ” ÇELİK ÇEKİRDEĞİ” VAR.
Tüsiad’ı 1971 yılında Türk özel sektörü kurdu. Kurulduğu zaman “üç büyükler” vardı. Bugün bu üç kurucu büyük patronun üçü de öldü. Ama bu çelik çekirdek aynen ayakta. Büyük aileler Tüsiad’ın çelik çekirdeği. Başkan Cansel Başaran Symes konuşuyor. Ama hemen karşısında Ali Koç, Güler Sabancı, Bülent Eczacıbaşı var.
TÜSİAD’IN “SIRRI” ZAMAN TÜNELİNDE SAKLI
Tüsiad Cumhuriyet ile doğan Türk Kapitalizminin “kalesi “. Cumhuriyetin bin bir zahmetle çorak topraklar üzerinde eliyle sulayarak , bin bir emekle , sabırla hayata getirdiği bir milli ” Kapitalizmin” nadide çiçeği. Bu eserde Mustafa Kemal Atatürk’ün , Celal Bayar’ın , Süleyman Demirel’in imzası var.
Atatürk’ün Vehbi Koç üzerindeki teşviği biliniyor. Türklere ekonomide resmi olarak hayat tanınmadığı bir dönemde Türk Kapitalizminin bayrağını ilk Vehbi Koç dalgalandırıyor.
Sakıp Sabancı on dokuz yıllık dostluğumuz sırasında bana unutulmayacak şeyler anlattı. Tekstil fabrikası kurması için babasını bizzat Cumhurbaşkanı Celal Bayar teşvik ediyor. Bizzat Sakıp Sabancı’yı da Başbakan Süleyman Demirel.
İzmit’teki muhteşem Lassa tesisleri için Demirel Sabancı’ya “daha büyük ,daha büyük , daha büyük” diyor. Ortaya devasa Lassa-Kordsa tesisleri çıkıyor. Başbakan Demirel ısrarlı bir şekilde Vehbi Koç’a 1970’lerde otomobil fabrikası kurdurtuyor.
1970’LERDE TÜRKİYE’DE “SAKLI BİR İÇ SAVAŞ” VAR.
1960 Nisanında Türk Parlamenter sistemi kara bir leke ile damgalanıyor. Gençlik sokağa iniyor. Eylemleri askeri darbe noktalıyor. Askerlerle iş birliği yapan sözde yargıçlar Başbakan’ı ve iki Bakanını idama mahkum ediyor. Başbakan Menderes, Dış İşleri Bakanı Zorlu , Maliye Bakanı Polatkan asılıyor.
CHP seçim sandığından çıkmayı başaramıyor. Başkan seçilen Bülent Ecevit CHP’yi sol bir çizgiye getirmeye karar veriyor.
Sandıktan çıkıp iktidar oluyor ama Türk Parlamenter sistemi ölümcül bir yara alıyor. Türk solu doğmakta olan Türk kapitalizminin üzerine çullanıyor. Vahşi grevler, işgaller sol adına Türk özel sektörünü adeta yok etmeye yöneliyor. Ecevit hata ediyor. Bu özel hayatında son derece nazik olan kişi siyasi açıdan hırçın bir özel sektör düşmanı oluyor.
Demirel’in bütün gücüyle desteklediği Türk Kapitalizmi ve onun karşısında anti-kapitalist hırçın bir Ecevit. Sokakta birbirini öldüren gençler. Bu olaylar sırasında tekrarlanan askeri muhtıralar , darbeler.
Tüsiad “üç büyüklerin” yönetiminde kuruluyor. Tüsiad Demirel’e taraf. Ecevit’e karşı.
TÜSİAD 1990’LARDA DEĞİŞİYOR MU?
Özal’ın Cumhurbaşkanlığı döneminde, Demirel etkisiyle Tüsiad değişiyor mu? Patronların desteklediği merkez medya Özal’ı manşetleriyle çok fena hırpalıyor. Mesut Yılmaz Tüsiad’ın yeni tercihi mi? Çiller’le ortaklık kurarak Başbakan olan Erbakan bir “post-modern” darbeyle devriliyor. “28 Şubat” Türk siyasi tarihinde yerini alıyor.
RECEP TAYYİP ERDOĞAN VE TÜSİAD
Başlangıçtan itibaren Tüsiad’ın Erdoğan’a çok sempati duyduğu söylenemez. Ama burada Türk patronlarına haksızlık etmemek gerek. Ben üç büyüklerden hepsinin aynı görüşte olmadığını biliyorum. Erbakan’a , Özal’a , Erdoğan’a yakın olanların var olduğunu biliyorum.
Son yıllardaki Tüsiad’ın bir “marka” olarak Erdoğan’a mesafeli olduğunu görülüyor. Ama arka planda bakıldığında derinlerde monolitik bir yapı yok. Tüsiad’ın “çelik çekirdeği” içinde de bugün Erdoğan’ı destekleyenlerin çoğunlukta olduğunu görüyorum.
TÜRKİYE’DE ESAS TEHLİKE “PARALEL”
Paralel bugün tekrar pusudan çıktı. İktidarı hedefliyor. Paralel dimdik ayakta. Ortaklıklar arıyor. CHP’yi kullanıyor. Medyayı kullanıyor. Ak Parti’yi ele geçirmeye çalışıyor.
Ben bir siyaset bilimci olarak Erdoğan’ın sanıldığından daha yalnız olduğunu düşünüyorum. Ayrıca bu yalnızlığının farkında olduğunu da sanıyorum. Çok fazla sayıda düşmanı var. Türkiye tarihinin ilk ve en büyük mega projeler ihtilalini yaşıyor. Türkiye Atatürk’ün hedeflediği çağdaş uygarlıkla farkını şimdi yakalamaya başlıyor. Günlük konjonktürde hapis olmamak gerek. Türk şirketleri devleşme aşamasında.” Küçük olsun benim olsun” çıkarcılığıyla Erdoğan’a karşı olanların oyununa gelmemek lazım.
Cumhuriyet doksan yılda bin bir emek ve zahmet ile Türk kapitalizmini bu aşamaya getirdi. Bugün Tüsiad’ın tarihi görevinin şimdi yeni bir eşiğe geldiğini düşünüyorum.
PROF.DR. BENER KARAKARTAL
