Firmaların ürettikleri hizmet ya da ürünlerin birbirinden ayrılmasında ve pazarda yer edinmelerinde en önemli faktörlerden biri markalarıdır. Ürün ya da hizmetin kalite, fiyat gibi unsurları yanında taşıdığı marka da tüketici tercihlerinde önemli rol oynuyor. Firmaların büyük emek ve kaynaklar ayırarak oluşturdukları markaların başarılı olmaları halinde karşılarına taklit gibi ciddi bir sorun çıkıyor. Bazı firma ya da kişiler ürün veya hizmetin bu başarısına taklit yoluyla ortak olup, haksız rekabet yaratıyorlar. Marka oluşturma denince konunun önemine paralel birkaç boyutunu göz ardı etmemek gerekiyor. Bunlardan birincisi üretilen ve pazarlanan ürünlerde kullanılması düşünülen markanın her şeyden önce, sonrası düşünülerek kanuni olarak koruma altına alınmasıdır. Bu da ancak markanın kullanılmadan ve tanıtımı yapılmadan önce tescilin alınmasıyla mümkündür.
Tescil başvurusu yapılırken ise dikkat edilmesi gereken noktalar bulunuyor. Müracaatı yapılacak markanın mutlak ret nedenleri yönünden en iyi şekilde değerlendirmek. Türk Patent Enstitüsü tarafından 556 sayılı Markalar Kanunu’nda sayılan mutlak ret nedenleri açısından öncelikle tescilli markalara benzerliği inceleniyor. Aynı zamanda müracaatı yapılan marka örneği üzerinde yer alan unsurların cins, kalite, vasıf, miktar ve coğrafi kaynak, ürünün karakteristik özelliklerini belirtip belirtmediğine de bakılıyor. Aynı zamanda genel tabir veya bir meslek grubunu ayırt etmeye yarayan adlandırmalar olup olmadığı, ürünün doğal yapısından asli değerini içeren şekillerden meydana gelip gelmediğine kadar inceleniyor.
Bu değerlendirmeler sonucu, tescilli ‘Pyton’ markası nedeniyle ‘Piton’, ‘Dragons’ markası nedeniyle ‘Dragon’, ‘Kawis’ markası nedeniyle ‘Kawi’ markalarının başvuruları kabul edilmedi. Bir başka ilginç örnek de seçkin anlamına gelen ‘select’ kelimesinin müracaatlarında ortaya çıktı. Ürünün vasıf, kalite ve cins kriterleri dikkate alındığı için başvurusu reddedildi. Bunun yanı sıra yabancı dildeki bir kelimenin ilgili ülke dilindeki okunuşu da redde gerekçe olabiliyor. Örnek olarak tescilli ‘Oshin’ markası nedeniyle ‘Oşın’ marka başvurusu tescil ettirilmedi.
Benzer durumların sizlerin de başına gelmemesi için ürün ve hizmetlerde kullanılacak markalarınızın telaffuzunun kolaylığına, başka bölgelerde farklı anlamlara gelip gelmediğine, ürün ile bütünlüğüne, tüketici kitlesine ve pazarlama bölgesine göre değerlendirmeye dikkat etmenizi öneririm.
Güzel günler dileklerimle…

Marka Dünyası
Kemal Yamankaradeniz
Destek Patent A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı
yamankaradeniz@turcomoney.com