Tüketicinin korunması 1960-70’li yıllardan itibaren tüm dünyada giderek önem kazanmaya başladı. Ülkemizde de 1982 Anayasası tüketicilerin korunmasını anayasal güvence altına alarak devleti, tüketicileri korumakla görevlendirmiş ve bu kapsamda 1995 yılında Tüketicinin Korunması Kanunu yürürlüğe girmişti. Daha önce genel hükümlerle sağlanan tüketicinin korunması, bu şekilde ilk defa kanun olarak düzenlenmiş, bu kanunda 2003 yılında kapsamlı değişiklikler yapılmıştı. Daha sonra başta bankacılık olmak üzere çeşitli alanlarda tüketiciyi korumak amacıyla düzenlemeler yapıldı.
Fakat bu süreçte tüketiciyi etkileyen sektörlerin artması, tüketicilerin karşılaştığı sorunların çeşitlenmesi, ticaret ve borçlar kanunu ile Avrupa Birliği mevzuatında yapılan değişiklikler nedeniyle uzun süredir yeni bir kanun hazırlığı söz konusuydu. Tüketicinin korunması konusundaki yeni kanun 28 Kasım 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı, 28 Mayıs 2014 tarihinde ise yürürlüğe girdi.
Tüketicinin korunması konusundaki bu yeni kanun bütün sektörleri ve tüm tüketicileri etkileyecek pek çok yeni ve çağdaş düzenlemeler getiriyor. Önceden var olan bazı uygulamaları ise daha etkin hale getiriyor.
Kanuna göre sözleşmeler ve bilgilendirmeler en az 12 punto büyüklüğünde, açık ve anlaşılabilir olarak hazırlanacak, bir nüshası da tüketiciye verilecek. Sözleşmede öngörülen koşullar, sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine değiştirilemeyecek. Tüketiciyle görüşülmeden ve dürüstlük kuralına aykırı bir şekilde tüketici aleyhine olan sözleşme şartları hükümsüz olacak. Sözleşmelere istinaden tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgiler, sözleşmenin ekinde tüketiciye verilecek. Tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanamayacak.
Teslim tarihinden itibaren 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilecek. Malın ayıplı olmadığını ispat etme yükümlülüğü satıcıda olacak. Ayıplı mallarda, tüketici malı iade edebilecek, iade isteyebilecek, yenisiyle değiştirebilecek veya ücretsiz onarım isteyebilecek. Ayıplı mallarda satıcı, malın tesliminden itibaren 2 yıl, konut veya tatil amaçlı taşınmazlarda 5 yıl süreyle sorumlu olacak.
Tüketici, taksitle yaptığı alışverişlerden 7 gün, tüketici kredisi, ön ödemeli konut satış, mesafeli ve işyeri dışında kurulan sözleşmelerden ise 14 gün içinde bir
Teslim tarihinden itibaren 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilecek. Malın ayıplı olmadığını ispat etme yükümlülüğü satıcıda olacak.
Bakış Açısı
Gürdoğan Yurtsever
Türkiye İç Denetim Enstitüsü
(TİDE) Başkanı
yurtsever@turcomoney.com
