Sakarya’da geliştirilen yapay zeka destekli sistem, otizm spektrum bozukluğunun tespitine yardımcı oluyor

SAKARYA (AA) – Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ), Kültür Üniversitesi ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi işbirliğinde geliştirilen analiz ve tespit sistemi "AiMove", otizm spektrum bozukluğu riskinin erken dönemde teşhis edilmesinde katkı sağlıyor.

"TÜBİTAK 1001 Spor Araştırmaları Özel Proje Çağrısı" kapsamında desteklenen proje, çocukların motor gelişimini yapay zeka destekli analizlerle değerlendirerek, sıçrama, koşma ve topa vurma gibi hareketleri ne düzeyde yapabildiğini analiz ederek hastalık teşhisi ve tedavi süreçlerinde yardımcı oluyor.

Proje, laboratuvar ortamına ihtiyaç duyulmadan çocukların temel hareket becerilerini kinematik analiz ve yapay zeka algoritmalarıyla ölçebiliyor. Sistem, özellikle otizm spektrum bozukluğu riskinin erken dönemde belirlenmesine bilimsel ve objektif katkı sağlıyor, özel gereksinimi olmayan çocuklarda ise olası üstün yeteneklerin tespit edilmesine olanak tanıyor.

SUBÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sarıbıyık, AA muhabirine, üniversite olarak çözüm odaklı projelere destek verdiklerini söyledi.

Sarıbıyık, "Bu proje, bu anlamda Türkiye'de yapılmış ilk çalışmalardan biri olma özelliğini taşımaktadır. TÜBİTAK destekli bir proje olarak hayata geçirilmiş olması, son derece başarılı ve değerli bir çalışma olduğunu göstermektedir." dedi.

Projenin yapay zeka ve bilimsel yöntemlerin bir arada kullanılarak uygulandığını anlatan Sarıbıyık, uygulamanın sadece hastalık teşhisi değil, çocukların gelecekte yatkın oldukları spor dallarının öğrenilmesine de olanak sağladığını dile getirdi.

– "Yapay zeka modülümüzü geliştirirken 40 bin veri üzerinde çalıştık"

SUBÜ Otizm Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Nurgül Tezcan Kardaş, kapsamlı ekibin hayata geçirdiği projenin yüksek doğruluk payına sahip olduğunu belirtti.

"AiMove" modülünün, çocukları temel hareket becerileri çerçevesinde değerlendiğini aktaran Kardaş, "Bu becerileri gerçekleştirip gerçekleştiremediklerine ilişkin sonuçları yüzde 98 güven aralığında sunar. Özel gereksinimi olmayan çocuklarda ise sistem, olası üstün yeteneklerin tespit edilmesine de olanak tanır." diye konuştu.

Kardaş, değerlendirme sürecinde sistemin nasıl çalıştığına dair şu bilgileri verdi:

"Değerlendirme sürecinde çocuklar, 4 Kinect sensörünün önünde belirlenen hareketleri gerçekleştirir. Sistem, bilgisayara aktarılan çizgisel veriler üzerinden çocuğun her bir ekleminin açılarını analiz eder ve hareketlerin doğru ya da yanlış yapılıp yapılmadığını belirler. Ayrıca, hangi hareketin hangi eklem açısından hata içerdiğini ayrıntılı şekilde raporlar. Yapay zeka modülümüzü geliştirirken 40 bin veri üzerinde çalıştık. Bu verilerin 20 bini normal gelişim gösteren çocukların temel motorik beceri standartlarını belirlemek için diğer 20 bini ise özel gereksinimli çocukların hareket analizlerinden elde edildi. Her bir çocuğun hareketi ayrıntılı analiz edilerek norm değerler oluşturuldu."

– "Hareket eğitiminde önemli gelişmeler sağladık"

Otizmli çocuk annesi Meryem Diş, üniversitenin sunduğu imkanlar sayesinde çocuğunun gelişimini 2,5 yaşında fark ettiğini söyledi.

Rehabilitasyon ve özel eğitim desteğiyle çok güzel ilerleme kaydettiklerini dile getiren Diş, "Hareket eğitiminde de önemli gelişmeler sağladık. Önceden sinema salonu veya AVM gibi kalabalık ve sesli ortamlara giremeyen çocuğumuz, şimdi göz teması kurabiliyor, iletişim kurabiliyor ve kalabalık ortamlarda rahatça bulunabiliyor." şeklinde konuştu.

Otizmli çocuk annesi Meral Arslan ise özel gereksinimli çocukların topluma karışmasının diğer çocuklara göre zor olduğunu vurguladı.

Çocuğunun profesyonel destekle konuşma ve sosyal becerilerinin geliştiğini belirten Arslan, "Örneğin, bir yıl öncesine kadar kendi gibi çocuklarla oynamayı tercih eden çocuk, artık normal gelişim gösteren çocuklarla da daha etkili iletişim kurabiliyor. Aradaki sosyal bağlar da bu süreçte kısalmaya başladı." ifadelerini kullandı.