VİYANA (AA) – İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami, İsrail ve ABD'nin ülkedeki nükleer tesislere saldırısının ardından Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA), özellikle de Başkanı Rafael Mariano Grossi'nin sessizliğinin, kurumun tarihinde bir leke olarak kalacağını ifade etti.
UAEA 69. Genel Konferansı, kurumun Viyana'da bulunan genel merkezinde başladı.
"Nükleer Alanda Küresel İşbirliği" temasıyla düzenlenen konferansa, birçok ülkeden bakanlık düzeyinde katılım oldu.
UAEA Başkanı Grossi, yaptığı konuşmada, askeri çatışmaların yaşandığı, nükleer normların aşındığı, yoksulluk ile refah arasındaki uçurumun giderek büyüdüğü son derece zorlu bir dönemde bu konferansı gerçekleştirdiklerini dile getirerek, böyle zamanlarda uluslararası kuruluşların, işlerine olduğu yerden devam etmek ile zorluğun üstesinden gelmek için harekete geçmek şeklinde iki seçeneği olduğunu söyledi.
Grossi, UAEA'nın da bu doğrultuda, nükleer silahların yayılması riskini azaltmanın yanı sıra birçok alanda faaliyet yürüttüğünü vurguladı.
Geçen hafta Mısır'ın başkenti Kahire'de İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ile yaptığı görüşmeyi hatırlatan Grossi, orada UAEA'nın İran'daki denetimlerinin yeniden başlaması hususunda pratik adımlar üzerinde çalıştıklarını aktardı.
– "Bir an için düşünün: Birkaç ülke yerine 20 ya da 25 ülkenin nükleer silahlarla donanmış olduğu bir dünya"
Grossi, UAEA müfettişlerinin İran'a geri dönmesi ve denetim faaliyetlerine yeniden başlamasının iyi bir işaret olacağını ifade etti.
Nükleer silahların yayılması endişesini paylaştıklarını anlatan Grossi, "Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getiren bazı ülkelerde bile artık nükleer silah edinip edinmeme konusu açıkça tartışılıyor. Bir an için düşünün: Birkaç ülke yerine 20 ya da 25 ülkenin nükleer silahlarla donanmış olduğu bir dünya." diye konuştu.
Grossi, bu hususta UAEA ve NPT'nin rolünün çok önemli olduğuna işaret etti.
– "İsrail, diplomasi ve barış yolunu sürekli olarak sabote etmeyi de amaçlıyor"
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami de yaptığı konuşmada, UAEA'nın, tarihinin en kritik dönemlerinden birini yaşadığını belirtti.
NPT ve uluslararası hukukun bütünlüğünün, İsrail yönetimi ve ABD'nin saldırgan eylemleri sonucu ciddi zarar gördüğünü dile getiren İslami, 13 Haziran'da İsrail'in İran'a saldırı düzenlediğini anımsattı.
İslami, UAEA Yönetim Kurulunun İran aleyhinde "siyasi amaçlı" kararı kabul etmesinden sadece saatler sonra yapılan bu saldırıda, Ajans'ın denetimindeki nükleer tesislerin hedef alındığını, nükleer bilim insanları ve çok sayıda sivilin öldüğünü ve yaralandığını anımsattı.
İslami, 22 Haziran'da ise ABD'nin, uluslararası hukuku açıkça ihlal ederek bu saldırılara katıldığını ifade etti.
İran'ın bu saldırılara "unutulmaz" yanıtlar verdiğini belirten İslami, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İran'ın düşmanları, nükleer bilim ve teknoloji, nükleer bilgi birikimi ve endüstrinin İran'da köklü ve derin bir geçmişe sahip olduğunu, askeri saldırı ve suikastlarla ortadan kaldırılamayacağını bilmelidir. Çocuk katili ve soykırımcı siyonist rejimin suçları, sadece İran'ın nükleer tesislerini yok etmekle kalmayıp, diplomasi ve barış yolunu sürekli olarak sabote etmeyi de amaçlıyor."
İslami, İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırıların şiddetle kınanması yönündeki resmi yazışmalarına ve talebine rağmen, Ajans'ın bu saldırıları kınamadığını, kendi güvenlik sistemlerinin bütünlüğünü koruyamadığını ve yasal görevini yerine getirmediğini belirtti.
Muhammed İslami, "(UAEA) Kurumun, özellikle de Başkan'ın (Grossi) bu sessizliği ve eylemsizliği, kurumun tarihinde bir leke olarak kalacaktır." dedi.
– "İran'ın nükleer silahlanma yolu tamamen ortadan kaldırılmalıdır"
ABD Enerji Bakanı Chris Wright ise ABD'nin, en yüksek güvenlik ve emniyet standartlarına sahip barışçıl nükleer teknolojinin teşvik edilmesi için UAEA ve üye devletlerle işbirliği yapmaya kararlı olduğunu dile getirdi.
Wright, "İran'ın yükümlülüklerini ihlal etmesinin, NPT rejimi için en ciddi tehdidi" oluşturduğunu belirterek, Tahran'ın "UAEA'ya karşı şeffaf olmaması ve nükleer silahlanma çabalarının" kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Bakan Wright, "Henüz yeterince açık değilse, İran konusunda ABD'nin tutumunu tekrar belirtmek isterim. İran'ın tüm zenginleştirme ve yeniden işleme kapasiteleri dahil olmak üzere nükleer silahlanma yolu tamamen ortadan kaldırılmalıdır." değerlendirmesinde bulundu.
Wright, İran'ı, yükümlülüklerine uymaya ve UAEA müfettişlerine ilgili tesislere engelsiz erişim imkanı sağlamaya çağırdı.
