Küresel piyasalarda, Mayıs ayı, FED’in faiz artış zamanlaması ve temposunun sorgulandığı, piyasalara yansımasının yüksek olduğu bir ay oldu. IMF’nin Washington’daki toplantısında konuşan ABD Merkez Bankası Başkanı Janet Yellen’in Tahvil faizlerinin FED faizi yükselttiğinde keskin bir şekilde yükseliş gösterebileceğine ve hisse senedi piyasası değerlemelerinin oldukça yüksek olduğuna dikkat çekmesi yüksek oynaklık gösteren uluslararası tahvil piyasasındaki sert eğilimin sürmesini destekledi.

ABD ekonomisindeki canlanma sinyalleri üretmesi açısından piyasalar tarafından büyük bir titizlikle takip edilen ABD perakende verisinin beklentilerin altında kalması, ekonominin geçici mevsimsel etkileri üzerinden atma konusunda zorlandığını gösteriyor. Yine tarım dışı istihdamındaki artış verisi de Nisan ayında 223 bin gerçekleşerek beklentilerin 5 bin kişi altında kaldı. FED’in istihdam piyasasına yönelik politikalarının sorgulanmasına neden olan ve piyasaların memnun etmeyen veri setlerinde ki olumsuzluğun ne kadarının, sert kış şartlarından kaynaklandığı FED yetkililerince de tartışıldı. Çünkü azalan tüketici harcamaları, düşen enerji fiyatlarıyla boğuşan dev enerji şirketlerinin azalan yatırımları büyüme üzerinde de negatif etki oluşturuyor. Konut sektörü, perakende satışlar, imalat rakamları ekonominin kış döneminden negatif etkilendiğini gösteriyor. Artan istihdam ve düşen petrol fiyatının desteğine rağmen ABD’li tüketici tedirgin olduğunu ve tasarrufa daha çok yöneldiğini, 2015 çeyreğinde tasarruf rakamının 603 milyar dolardan 727 milyar dolara yükselmesinden daha net görüyoruz. Doların ilk çeyrekte yüzde 5 oranında değer kazanması ihracatını olumsuz etkiliyor. Dolayısıyla, güçlü doların 2015 için büyümeyi 0.6 oranında aşağı çekeceği beklentisi korunuyor. Bu durumda faiz artışında Haziran ayı göz ardı edilmese de, ekonomik veri setleri faiz artırımının Eylül”de olmasını daha muhtemel kılıyor.

YUNANİSTAN’DAKİ SORUNLAR TEDİRGİNLİĞİ ARTIRIYOR

Euro cephesinde ise Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) Mart ayında başlattığı parasal genişleme politikalarının çekirdek enflasyon üzerinde bir etkisi görülmese de Euro ekonomisi üzerinde iyileşme sinyalleri ürettiğini izliyoruz. Euro Bölgesi Büyüme rakamlarından yılın ilk çeyreği için açıklanan öncü göstergelerde Fransa ve İtalya’nın beklentilerin üzerinde, Almanya ve Euro Bölgesi’nin tahminlerin altında ekonomik genişleme kaydettiği görülüyor. Sırasıyla büyüme rakamları: Fransa: yüzde 0.6, Almanya: yüzde 0.3, İtalya: yüzde 0.3, Euro Bölgesi: yüzde 0.4.

Euro Bölgesi büyüme rakamları iyileşme sinyalleri üretmesine rağmen Yunanistan’daki sorunlar, Euro üzerinde baskı oluşturuyor. Yunanistan’ın temerrütte düşmesi ve zayıf bir ihtimal de olsa ortak para birimi olan Euro’dan çıkması durumunda kısa vadede olmasa da uzun vadede Avrupa birliğinde sıkıntılar yaratabilir. Bu yol açılırsa başka ülkelerde geçmeye başlayabilir. Dolayısıyla piyasalarda, Yunanistan ile ilgili uzlaşmaya ilişkin açıklamalar ve değerlendirmeler önümüzdeki aylarda yakından izlenecek.

İNGİLTERE ŞAŞIRTTI

İngiltere’de 55 yıl aradan sonra ilk defa enflasyon yüzde -0,1 gerçekleşti. Negatif enflasyon ise İngiltere’de büyüme oranının ortalama 2,70 seviyesinde olması nedeniyle şimdilik ekonomistleri endişelendirmiyor. İngiltere Merkez Bankası da bu durumun geçici olduğunu ve yılın sonlarına doğru enflasyonun yükseleceğini belirtiyor.

Dolar’ın değer kazanması sonrasında Yen’in görece gerilemesi Japon hisse senetlerine olumlu yansırken, dünyanın en büyük ekonomisinin Nisan ayında ticaret verilerinin beklentilerde daha iyi geldi ve ihracat yüzde 8 artış kaydetti. Çin Merkez Bankası (PBOC) tarafından “Shibor” olarak ifade edilen Şangay Bankalar Arası Faiz Oranı 2008’den sonraki en düşük seviyeye çekildi. Asya Borsalarına pozitif yansıyan bu gelişme beraberinde Asya borsalarında yükselişe zemin oluşturuyor.

YURTİÇİNDE PİYASALARDA SEÇİM SENARYOLARINI SATIN ALIYOR

Yurtiçinde ise Mayıs ayında PPK toplantısı, sonrası beklenildiği gibi TCMB faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gitmedi. Seçim yaklaştıkça, seçim senaryolarıyla birlikte BİST ve kur tarafında ara sıra yaşanan dalgalanmaya rağmen faiz tarafında bozulma olmadı. Merkez Bankası’nın küresel piyasalardaki gelişmeleri, enerji fiyatlarındaki değişimi ve kurdaki oynaklığı izleyerek temkinli duruşunu sürdürüyor. Seçim sonuçları sonrası belirsizliğin ortadan kalkması ile oluşacak güçlü bir siyasi iradenin yaratacağı istikrar ve güven ortamının yabancı sermaye girişini desteklemesini bekliyorum.

Alper Nergiz