Nejat Veziroğlu, Türkiye’nin son yıllarda yetiştirdiği dünya çapındaki isimlerden biri… Tıpkı Oktay Sinanoğlu, Behram Kurşunoğlu, Asım Barut, Necdet Eraslan gibi… Bunların hepsini rahmetle anıyoruz.
İleri yaşına rağmen hala bilimden kopmayan Nejat Veziroğlu, Hidrojen Enerjisi konusunda dünyanın bir numaralı otoritesi. Bilimsel çalışmaları sebebiyle 2000 yılında Nobel’e aday gösterilen T. Nejat Veziroğlu’nun hayatı, eşi Dr. Ayfer Veziroğlu tarafından “Hidrojen Romantiği” adıyla kitaplaştırıldı.
“Hidrojen Enerjisi Ekonomisi” fikrini dünyada ilk kez ortaya atan Prof. Dr. T. Nejat Veziroğlu’nun Türkiye ve dünya tarihinden kesitleri de içeren “belge” niteliğindeki biyografi kitabı, yarım asırdan fazla bir döneme ışık tutuyor.
Prof. Dr. Turhan Nejat Veziroğlu, bir asra yakın hayat ve bilim tecrübesiyle Güney Florida Türk-Amerikan toplumunun kıdemlilerinden. Başta Miami Üniversitesi’nde olmak üzere yaptığı çalışmalarla hidrojen enerjisi konusunda bir dünya otoritesi oldu. Bilime, Türkiye’ye ve yaşadığı topluma önemli katkılarda bulunan ve bulunmaya devam eden bir isim Veziroğlu… Veziroğlu, 1985-1993 yılları arasında çıkardığımız “İnsan ve Kainat” adlı bilim dergisinde de bizim en önemli danışmanlarımızdan ve destekçilerimizden biriydi.
Bütün bir ömrünü bilimsel çalışmalarla geçirdi. Bu çalışmaları yürütürken dünyanın bir ucundan öteki ucuna sürekli yolculuk yaptı. Bir ayağı ABD Miami Üniversitesinde iken, öteki ayağı hep Türkiye’de oldu. Gerçekten de ülkesini ve milletini hiçbir zaman unutmadı. Böyle olduğu için de BM’ye bağlı ilk Hidrojen Enerjisi Merkezi’nin Türkiye’de kurulması için yoğun çalışmalar yaptı ve bu konuda başarılı oldu. Onun gayretleri ve derin ufku sayesinde Birleşmiş Milletler Endüstriyel Kalkınma Örgütü’ne(UNIDO) bağlı Uluslararası Hidrojen Enerjisi Merkezi (ICHET) İstanbul’da kuruldu. Ama ne yazık ki bu kuruma yeterince sahip çıkamadığımız için Nejat Bey Türkiye’den ayrılıp yeniden ABD’ye döndü.
CreateSpace adlı bağımsız yayıncılık platformu üzerinden yayınlanan ve Amazon.com’dan ulaşılabilen kitapta, Prof. Dr. T. Nejat Veziroğlu’nun çocukluk yılları, eğitim için 2. Dünya Savaşı yıllarında (1943) Ankara’dan İngiltere’ye gidişi, haftalarca süren ve pek çok ülkeye uğrayarak geçen maceralı yolculuğu, savaş yüzünden yokluklarla ve bombalar altında geçen öğrencilik yılları ilk beş bölümü oluşturuyor.
Kitabın diğer bölümünde ise 60’lı yıllarda ilk evlilik ve ABD’ye gidiş, 73’ten sonra, Nejat Veziroğlu’na “hidrojenin babası” lakabını kazandıracak hidrojen enerjisi ile ilgili bilimsel çalışmalarının temellerini atışı, katıldığı uluslararası konferanslar, bilimsel çalışmaları ve bu fikri yayışı, Türkiye ve dünyadan dönemin önemli liderleri ve iş insanları ile ilişkileri, 1995 yılından sonra Uluslararası Hidrojen Teknolojileri Merkezi (ICHET)’nin kuruluş çabaları, eşi Bengi Hanım’ın vefatı ve 1998’den günümüze, ikinci baharım dediği, Hidrojen Romantiği kitabını kaleme alan eşi Dr. Ayfer Veziroğlu ile evliliği, kızları Lili Ferruh’un doğuşu ve Nobel adaylığına kadar uzanan hikayesi yer alıyor.
Petrolün yerine, temiz enerji türü olan hidrojenin alternatif yakıt olarak kullanılması konusundaki çalışmaları ile tanınan ABD’nin Miami Üniversitesi Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü Kurucusu ve Direktörü Prof. Dr. T. Nejat Veziroğlu, araçlarda kullanılan içten yanmalı motorlar yerine hidrojenin yakıt olarak kullanılacağını/kullanılması gerektiğini yıllar evvel ilk öne süren kişi. Veziroğlu, 1973’te enerji krizi başlayınca, Miami Üniversitesi’nde Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü’nü kurdu.
Prof. Dr. T. Nejat Veziroğlu bundan sonrasını şöyle anlatıyor: “Yeni enerji kaynakları arayacağız, çünkü anlaşıldı ki, petrol, kömür, doğal gaz tükenecek. Enstitünün adının başına ‘temiz enerji’ koydum; çünkü, fosil yakıtların çevreye, şehirlere, insana verdiği zararları biliyorum. Temiz enerji kaynakları bulmamız gerekti. Güneş, rüzgâr, su, nükleer enerji, jeotermal enerji, hiç biri petrol-doğal gaz gibi kullanışlı değil. Hiç birini otomobile koyup, otomobili süremezsin; uçağa koyup, uçağı uçuramazsın. Düşündüm; eğer biz bu yeni enerji kaynaklarından hidrojen üretirsek problemi çözeriz. Çünkü hidrojenin en temiz ve randımanlı yakıt…”
“Biz hidrojen üreteceğiz” diyen ve bunun adını “Hidrojen Ekonomisi” koyan Prof. Dr. T. Nejat Veziroğlu, fikrini yaymak için dünya çapında kongreler yapmaya başladı; Milletlerarası Hidrojen Enerjisi Derneği’ni kurduktan sonra, on bir kişilik ekiplerine, çalışmalarına karşı çıkan petrol şirketleri, “Hidrojen Romantikleri” adını taktı.
Aslında kendisi de bir başarı hikayesi olan Ayfer hanımı bu çalışmasından dolayı tebrik ediyorum ve Nejat Bey’e sağlıklı uzun ömür diliyorum.
